مقدمه:

امروزه تیرچه های کرومیت به عنوان یکی از مهمترین گزینه ها در سقف ساختمانها محسوب می شوند. به ویژه بدلیل امکان بتن ریزی چند سقف با هم استفاده از این نوع تیرچه صرفه اقتصادی زیادی دارد. تولید و طراحی این نوع تیرچه ها به شکلی کاملا اصولی و منطبق با آیین نامه ها و نشریه شماره 151 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور می نماید. در این مسیر یکی از مهمترین و اساسی ترین مشکلات٬محاسبه و طراحی تیرچه های کرومیت بود که با استفاده از نرم افزار طراحی تیرچه کرومیت این نقیصه برطرف شد. استفاده از این نرم افزار علاوه بر اینکه باعث می شود تا تیرچه ها برای تحمل بارهای وارده ضعیف نباشد٬ از سوی دیگر باعث می شود تا با طراحی بهینه از مصرف فولاد اضافه در تیرچه ها جلوگیری شود و بدین ترتیب زیانی متوجه مصرف کنندگان این تیرچه ها نگردد.

1-طراحی کاملا مهندسی و بهینه تیرچه های کرومیت٬  بر اساس بارهای وارده به سقف و نوع بلوکه با استفاده از نرم افزار

2-استفاده از مواد اولیه مرغوب و با کیفیت

3-روش و امکانات ساخت:

در تولید تیرچه های کرومیت جوشکاری و کیفیت جوش از مهمترین مسائل در ساخت تیرچه ی با کیفیت می باشد که این با بازدید چشمی قابل روئیت است. علاوه بر جوشکاری مسائل مختلفی در روش ساخت تیرچه ها وجود دارد که در کیفیت تولیدی بسیار موثر است که از جمله می توان به نحوه اورلب زیگزاگها٬ رعایت بعد جوش و فواصل جوش٬ رعایت گام زیگزاگها بر اساس محاسبات٬ کنترل دمای محیط وبازرسی مرتب جوشها اشاره نمود. نتیجه رعایت موارد فوق باعث ارتقای کیفیت و رضایت مشتری خواهد شد ضمن آنکه مصرف کننده نسبت به مقاومت کافی تیرچه ها کاملا اطمینان خواهد داشت.

از آنجا که اطلاعات عمومی در زمینه تیرچه های کرومیت بسیار کم است در اینجا لازم می دانیم تا به برخی ایرادات شایع در زمینه طراحی و محاسبه٬ تولید و اجرای سقفهای کرومیت که توسط برخی افراد سودجو و یا ناآگاه انجام می شود بصورت مختصر اشاره نمائیم.

1-عدم طراحی و محاسبه تیرچه ها:

الف) از آنجا که تولیدکنندگان تیرچه های کرومیت٬ آنها را بصورت کیلویی می فروشند لذا هرچه آنرا سنگینتر نمایند سود بیشتری عایدشان خواهد شد بنابراین گاه تیرچه هایی با وزن دو یا سه برابر وزن مورد نیاز ساخته شده

ب) همین تولیدکنندگان چنانچه قرارداد اجرای سقف با مشتری داشته باشند از آنجا که باید هزینه تمام شده خود را کاهش دهند با یک چرخش 180 درجهای دقیقا برعکس عمل می نمایند. در این حالت از آنجا که باز هم توان محاسبه تیرچه ها را ندارند بال فوقانی تیرچه ها را اندکی قویتر می سازند تا به هنگام بتن ریزی تیرچه ها نشکند ( دلیل این امر برای متخصصین کاملا آشکار است) اما بال تحتانی را بسیار ضعیف می سازند و اصلا برایشان مهم نیست که تیرچه به هنگام بهره برداری جه بارهایی را تحمل می کنند.

2-استفاده از مواد اولیه نامناسب :

الف) استفاده از نبشی های فابریک موجود در بازار یکی از شایعترین موارد در این زمینه می باشد.

ب) استفاده از مواد اولیه دسته دوم که بدلیل تغییر مشخصات فنی و مکانیکی آن هیچ جایگاهی در سازه و تیرچه ها ندارند و تنها مصرف کنندگان این فولادها کسانی هستند که هیچ چیز بجز قیمت برایشان مهم نیست.

ج) استفاده از میلگردهای ذوبی که در ساخت تیرچه های کرومیت رواج دارد میلگردهایی اند که از ذوب آهن قراضه بدست می آیند و بسیار بی کیفییت هستند و گاه دیده شده است قبل از اینکه تحمل بار کنند در اثر حمل و نقل می شکنند.

ه) استفاده از میلگردهای AIII که متاسفانه از شایعترین مشکلات موجود در زمینه تولید تیرچه های کرومیت می باشد٬ توضیح اینکه میلگردهای مجاز جهت ساخت تیرچه های کرومیت تنها میلگردهای AI (نرم) AII (نیمه سخت) هستند. میلگردهای نوع AIII(سخت) جوش پذیری بسیار کمی دارند و مطابق با نشریه 151 استفاده از آنها در ساخت تیرچه های کرومیت ممنوع است اما متاسفانه اکثر تولییدکنندگان کوچکترین توجهی به این مساله ندارند و بعضی حتی تفاوت این میلگردها با یکدیگر را نیز نمی دانند.

3-ساخت غیر اصولی تیرچه ها :

یکی از مهمترین عوامل تهدید کننده سلامت تیرچه جوشکاری نامناسب تیرچه ها می باشد.

تصویر زیر سقف ساختمانی را نشان می دهد که بر اثر سهل انگاری در طراحی و یا بی دقتی در اجرای سقف٬ در حین بتن ریزی تخریب شده است. در اینجا لازم است تاکید نمائیم که طراحی و ساخت و اجرای تیرچه های کرومیت امری است کاملا تخصصی و عدم زیربندی سقفهای کرومیت نیز حساسیت آنرا دو چندان نموده است. لذا لازمست تا کارفرمایان و مجریان سازه ها نسبت به کیفیت طراحی٬ ساخت و اجرای تیرچه های کرومیت مورد استفاده توجه و دقت کافی را بنمایند.

نکات عمومی در مورد سقفهای تیرچه کرومیت

1-مشخصات این نوع سقف بر اساس نشریه 151 سازمان برنامه و بودجه تعیین می شود.

2-نشریه فوق دارای جداول آماده برای تعیین مشخصات تیرچه ها نمی باشد و صرفا آیین نامه محاسباتی است. علاوه بر آن تا کنون هیچگونه آیین نامه یا نشریه رسمی مورد تایید مراجع ذیصلاح منتشر نشده است. لذا لازم است تیرچه ها بنا بر شرایط بارگذاری و نحوه اجرا محاسبه و طراحی شوند.

3-محاسبات تیرچه های کرومیت بسیار مشکل و دارای کنترلهای زیادی می باشد و باید برای هر دهنه٬ تیرچه بطور جداگانه طراحی گردد. در طراحی این تیرچه ها می بایست تمام جزئیات شامل بال فوقانی٬ بال تحتانی٬ میلگرد زیگزاگ و فواصل زیگزاگها و طول تقویتهای فوقانی و تحتانی با توجه به آئین نامه فوق دقیقا محاسبه گردد.

 4-برای این نوع سقف میلگرد افت و حرارت با قطر 6 میلیمتر کفایت می کند که تعداد این میلگردها در خلاف جهت تیرچه ها هر 30 سانتیمتر یک عدد می بایست اجرا گردد. در نشریه 151 به لزوم اجرای میلگردهای افت و حرارت در جهت تیرچه ها اشاره ای نشده است.

5-در کلیه دهانه های سقف کرومیت اجرای کلاف میانی (tie beam) ضروری می باشد و دهانه های بالای 3 متر کلافهای میانی حتما بایستی با بتن ( بوسیله ایجاد فاصله بین بلوکها ) اجرا گردند در دهانه های کوچکتر از 5.30 متر یک کلاف میانی و در دهانه های بین 5.30 و 7.80 متر دو کلاف میانی ودر دهانه های بیش از 7.80 متر سه کلاف میانی مورد نیاز است. در تمام حالات حداقل میلگرد طولی کلافهای میانی دو عدد میلگرد نمره 12 است.

6-در تیرچه های کرومیت استفاده از میلگردهای نوع A3 ( با آجهای به شکل هفت و هشت ) ممنوع است و فقط می بایستی از میلگردهای صاف و یا آجدار نوع A2 ( با آجهای فنری شکل ) استفاده نمود.

7-در نشریه 151 به لزوم اجرای میلگرد تقویت ممان منفی اشاره ای نشده است و با توجه به اینکه طرح تیرچه ها مفصلی است لذا نیازی به استفاده از آن در سقفهای کرومیت نمی باشد.

8-مطابق مبحث دهم از مقررات ملی ساختمان در ساختمانهای مسکونی که در آنها خیز مطرح است و تکیه گاه تیرهای اسکلت آنها از نوع گیردار است٬ حداکثر دهانه مجاز برای استفاده از این سقفها 26 برابر ضخامت سقف و برای ساختمانهایی که تکیه گاه تیرهای اسکلت آنها از نوع ساده باشد حداکثر دهانه مجاز برای استفاده از این سقفها 20 برابر سقف می باشد.

کرومیت متاکو

بنظر بنده استفاده از تیرچه کرومیت بکلی بایستی منسوخ گردد چرا که در بازار اگر دقت کنیم اکثرتیرچه های تولیدی غیر استاندارد بوده وموجب ساخت وسازهای غیر مقاوم خواهد گردید.لذا از کلیه مهندسین محترم تقاضا مندم در صورت امکان از این نوع تیرچه ها -بلوکهای پلی استایرن غیر استاندارد در طراحی ها بشدت خودداری نمایند

باتشکر

+ نوشته شده در  ساعت   توسط سیدفرشیدغزنینی هاشمی  |  آرشیو نظرات

تيرچه (كروميت)

پيرامون تيرچه‌هاي كروميت و محاسبه، توليد و اجراي آن مسائل و سؤالات و حتي اختلاف نظرهاي فراواني وجود دارد كه بسياري از آنها كمتر مطرح شده است و با توجه به اينكه از استفاده وسيع اين تيرچه‌ها مدت زيادي نمي‌گذرد حتي اطلاعات مهندسين مشاور و ناظر نيز در مورد آن اغلب بسيار پايين است. لذا بر آن شديم تا در اين مجموعه با طرح سؤالات مختلف و پاسخ به آنها به گوشه‌اي از اين موارد اشاره نماييم. اميد است اين مجموعه بتواند براي مهندسان عزيز و مشاورين و ناظرين محترم راهگشا بوده و درارتقاي سطح دانش فني در مورد اين سقفها مفيد واقع شود.

بطور كلي سقفهاي تيرچه بلوك اعم از تيرچه كروميت يا بتني اگر درست طراحي، محاسبه و اجرا شوند نسبت به سقفهاي بتن درجا و كامپوزيت بدليل ضخامت بيشتر سقف و استفاده از بلوكه لرزش كمتري دارند. اما اين مسأله كلي است و بنا بر شرايط مختلف تفاوت مي‌كند. مثلا لرزش سقفهاي كامپوزيت در صورتيكه به هنگام بتن ريزي زير كليه تير آهنهاي فرعي و اصلي شمع بندي شوند به مراتب كمتر خواهد شد. لرزش سقفهاي تيرچه و بلوك سنتي (تيرچه زيگزاگ بتني) نيز به دليل شمع بندي به هنگام اجرا نسبت به ساير سقفها كمتر است. سقفي با تيرچه كروميت و بلوكه سفال را درنظر بگيريد، چنانچه بلوكه آنرا به پلي استايرن تغيير دهيد انتقال صوت تا حد زيادي كم مي‌شود ولي لرزش سقف تا حدي افزايش مي‌يابد. بد نيست بدانيد روابط پيشنهادي در بند 10-1-9-3 مبحث دهم از مقررات ملي ساختمان جهت كنترل فركانس تيرها به هيچ وجه در مورد تيرچه‌هاي كروميت صدق نمي‌كند و در عمل نيز تجربه آنرا ثابت كرده است زيرا لرزش سقفها به عوامل متعدد و پيچيده‌اي بستگي دارد. اما اگر بخواهيم نتيجه‌گيري كلي نماييم بايد گفت چنانچه تيرچه‌ها به درستي طراحي و توليد شوند و در اجرا نيز دقتهاي لازم به عمل آيد لرزش سقفهاي كروميت تا دهانه حدود 8 متر كاملا در حد قابل قبول مي‌باشد و جاي نگراني در اين مورد نيست. در اينجا ذكر اين نكته نيز لازمست كه در بعضي از ساختمانها قسمت قابل توجهي از لرزش به دليل ضعف و لرزش اسكلت مي‌باشد و ربطي به سقفها ندارد.
اگر در ساختماني از تيرچه كروميت كاملا مرغوب استفاده شود آيا ممكن است بدليل اجراي نامناسب مشكلي بوجود آيد؟

بلي متأسفانه يكي از معضلات سقفهاي كروميت اجراي غير اصولي آن است. حتي در صورتيكه تيرچه‌هاي مورد استفاده از نوع مرغوب و با محاسبات كامل باشد اجراي بد مي‌تواند حتي منجر به ريزش و يا شكم دادن سقف شود. دو عامل مهم كه در اجرا بايد به آن توجه نمود اينست كه اولا تا حد امكان از برش زدن تيرچه‌ها خودداري شود و در صورتيكه مجبور به كوتاه نمودن تيرچه‌ها شديم بايد حتما به شيوه مناسب محل برش خورده ترميم و با طول جوش مناسب تقويت شود تا از شكست تيرچه جلوگيري شود. ثانيا جلوي كمانش بال فوقاني تيرچه‌ها به هر نحو ممكن بايد گرفته شود. اين امر در تيرچه‌هاي بلند بسيار حساس و مهم است. غير از ايندو نيز جزئيات فراواني در اجراي سقف كروميت بايد مد نظر قرار گيرد كه بي‌توجهي به هر كدام مي‌تواند موجب ايجاد نقص در سقف شود. در اينجا باز هم يادآور مي‌شويم كه اجراي سقفهاي كروميت امري كاملا تخصصي است و عدم شمع بندي زير سقفهاي كروميت اين حساسيت را دوچندان نموده است.
يكي از مزاياي عنوان شده در سقفهاي كروميت ريختن چند سقف باهم مي‌باشد درصورتيكه اگر ساختمان داراي ديوار برشي باشد عملا نمي‌توان بيش از يك سقف را در يك مرحله بتن ريزي نمود. در چنين حالتي چه بايد كرد؟

اولين نكته‌اي كه بايد در اينجا ذكر شود آنست كه سقفهاي كروميت براي همه ساختمانها و با هر نوع سيستم سازه‌اي و هر نوع دهانه‌اي مناسب نمي‌باشد و در بسياري از موارد حتي مقرون به صرفه نيز ممكن است نباشند. بنابراين در انتخاب نوع سقف خصوصا در مرحله طراحي اسكلت و حتي در مرحله طراحي معماري بايد دقت كافي نمود و حتما از مشاوره در اين امر كوتاهي ننمود.

چنانچه سقف سازه‌اي كروميت و سيستم مهاربندي جانبي آن ديوار برشي باشد عملا بايد يك سقف به يك سقف بتن ريزي شود زيرا همراه با سقف بايد ديوارهاي برشي را بتن ريزي نمود و بستن ديوار برشي بيش از يك طبقه فعلا عملي و اصولي نيست. البته مي‌توان تنها ديوارهاي يك طبقه را بتن ريزي نمود و چند سقف را باهم بتن ريزي نمود و بتن را در نزديك محل ديوار برشي قطع نمود اما اين امر هم به لحاظ فني توصيه نمي‌شود و هم در عمل بايد براي بتن ريزي ديوارهاي هر طبقه مجددا از بتن و پمپ و ويبره و ... استفاده نمود كه احتمالا حتي مقرون به صرفه هم نخواهد بود.
در اينجا اين نكته را نيز بايد يادآوري كنيم كه حتي در ساختمانهايي كه سيستم مهاربندي جانبي آنها ديوار برشي است، بتن ريزي بيش از دو طبقه با هم آنهم در مواردي كه زيربناي هر طبقه كم است خيلي توصيه نمي‌شود زيرا در صورت اجراي بيش از دو سقف با هم ايمني اجرا به شدت كاهش پيدا خواهد نمود. 
عرض ورق اصل